İnternet kullanımı

            İNTERNET

            Çok yeni bir teknoloji olan Internet insanlara sağladığı imkanlar nedeniyle olsa gerek,çok hızlı bir gelişmeyi de beraberinde getirmiş artık insanlar bilgiye ulaşmak için kütüphanelere ve çeşitli resmi kurumlara gitmek yerine İnternete girmeyi tercih eder duruma gelmiştir.İnternetin insanlara sağladığı birçok kolaylık var dedik, peki bu kolaylıklar neler olabilir şöyle bir düşünelim : Günlük gazete ve her tür haberler olabilir,her türlü bilgi olabilir,müzik olabilir ,oyun olabilir, haberleşme olabilir,fax olabilir,program olabilir,resim olabilir özellikle son yılarda E_Devlet dediğimiz bilgiler bunlar elektrik, telefon, doğalgaz, vergi, bankacılık,SSK sorgulama,emekli sandığı, İlsis,okullar ,bütün üniversiteler,yurtlar,devlet kurumları….vb. birçok alanda Internet- ten yararlanabiliriz.Yararlı yanları yanında bir de özellikle çocuklar açısından zararlı olabilecek taraflarıda mevcuttur ki bunlarla ilgili ileride detaylı bilgiler verilecektir

           Hosting Nedir?

           Kısaca açıklamayla hosting web sitelerimizin ev sahibidir. Web sitelerimizi birer yolcu olarak düşünürsek hostinglerde konakladığımız otellerdir. Eğer hostingler olmasa sitelerimize kimse ulaşamaz veya sitelerimizi dünyaya açamayız.

            Internet için hazırlanmış içerik sayfalarına tüm Internet bağlantılı bilgisayarlar üzerinden ulaşılabilmesi için bu sayfaların yüksek kapasiteli, hızlı ve sürekli Internet bağlantısına sahip sunucularda tutulması  gerekmektedir.  Bu içerik barındırma hizmetine hosting adı verilmektedir.

           World Wide Web ( WWW ) Nedir?

           Kısaca Web; Internet'in en çok kullanılan alanı. Şöyle düşünün: Elinizde yazı, resim, grafik, hatta müzik, video, animasyon gibi öğelerden oluşan bilgiler var. Bunları uygun bir şekilde bir araya getirip, başkalarıyla - hem de milyonlarca kişiyle - paylaşmak istiyorsunuz. Bu gibi malzemeleri dosyalayıp, çoğaltıp, adresini bilmediğiniz kişilere ulaştırmamız mümkün değil. Peki ya bunları tek bir yere koysak, isteyen gelip kendisi izlese nasıl olur? İşte Web'in mantığı budur. Bilgisayarlardaki bu işe özel yazılımlar (Web tasarım yazılımları) ve bunlarda kullanılabilecek özel formatlar sayesinde bu öğeleri bilgisayarda görüntülenebilecek sayfalar halinde düzenleyebiliriz. Tabii, düzenlemekle iş bitmiyor, bunları herkesin ulaşabileceği bilgisayarların, yani Internet'e sürekli bağlı Web sunucularının üzerine koyup, kullanıcının bu sayfalara erişmesini sağlayacak bir adrese atamalıyız. Tabii, bu iş yeni başlayanların görevi değil, biz şimdilik Web sayfalarının ne işe yaradığını ve zaten Internet'e konmuş Web sayfalarına nasıl bağlanacağımızı öğrenelim.

         Tüm dünyada firmalar, kuruluşlar, resmi veya özel kurumlar, yayıncılar, hatta bu işi hobi veya zevk olarak yapan veya sadece başkalarına yardımcı olmak isteyen amatörler, Web sayfaları düzenleyip bunları bir Web sunucusu üzerinden yayınlıyor. Dünyada birkaç sayfalık amatör sitelerden on binlerce sayfalık devasa sitelere kadar milyonlarca Web sitesi bulunuyor. Her bir sitenin, her bir sunucunun bir "Web adresi" var. İşte Internet'e bağlandığımızda, bu Web sayfalarını görüntülemeye yarayan, Web tarayıcı (Web browser) adını verdiğimiz yazılımlara bu Web adreslerini yazıp o sayfaları ve üzerindeki öğeleri izleyebiliriz.

           World Wide Web'e bağlanmak için Microsoft Internet Explorer veya Netscape Communicator gibi Internet paketlerini kullanmamız gerekli.

Http Ve Ftp Ne Anlama Gelir?  

Günde belki yüzlerce defa gördüğümüz ve kullandığımız http ne demektir? Http, "Hyper Text Transfer Protocol" (Hiper Metin Transferi Protokolü ) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin nasıl aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen bir sistemdir. Bir web sitesine bağlanmaya çalıştığınızda, siz adresin başına bunu yazmasanız da tarayıcınız bunu otomatik olarak ekler, çünkü sunuculardan web sitelerine ait bilgileri indirebilmeniz için, "http" protokolü ile bir istekte bulunmanız gerekmektedir. Adreslerin başına eklenen "http", sunucuya web sitesi ile ilgili bilgileri size "http" kuralları çerçevesinde iletmesi komutunu verir ve iletişim başlar.

            Bundan başka Ftp terimini de mutlaka duymuşsunuzdur. FTP, "File Transfer Protokol" (Dosya Transferi Protokolü ) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. FTP, internete bağlı iki bilgisayar arasında dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolüdür. Geçmişte, FTP yapmak için görsel ara yüzlü programlar henüz geliştirilmemişti. Bu nedenle FTP yapmak için, metin temelli bir program aracılığı ile komutları metin olarak ayrıntılı bir şekilde yazmak gerekiyordu, bu nedenle FTP yapmak zahmetli bir işti. Ancak günümüzde internetin yaygınlaşması ve daha insanın FTP yapmaya ihtiyaç duymasıyla birlikte, görsel arayüz kullanan FTP programları da pek çok firma tarafından geliştirilmeye başlandı ve FTP yapmak ezbere bilinmesi gereken onlarca komuttan oluşan bir yük olmaktan çıktı.

            DOMAİN NAME (Alan adı nedir?)

            Domain Name (Alan Adı), internette kullanacağınız ulaşım adresinizdir. Web sitenize ulaşmak isteyen ziyaretçiler, bu adresi kullanırlar. Internet üzerinde aynı adres 2 kere kullanılamaz, başka bir deyişle adınıza tescil ettirdiğiniz adresten dünyada tektir. Bu durum sebebiylede, başkası tarafından tescil ettirilmiş bir adresi satın alamazsınız (Özel durumlar hariç).

           Alan adları 2 ayrı gruba ayrılmaktadır, .com uzantılı olanlar ve ülke kodu olanlar. com.tr gibi. Domain’lerin sonuna her ülkelerin kodları eklenir, bu şekilde bir sayfanın nereden ve hangi ülkeye ait olduğunu anlayabiliriz. Bir istisna ile Amerika Birleşik Devletleri'nin domain kodu sadece. com dur. İnterneti onlar keşfettikleri için ayrı bir uzantıya gerek duymadıkları sebebiyle, .com kullanmaktadırlar.

Alan adları her ülkede belirlenmiş kurumlarca dağıtılırlar. Türkiye’de alan adı işlemleri ODTÜ (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) tarafından yapılmaktadır. Alan adları uzantılarına göre değişiklik gösterir, örneğin com.tr uzantıları şirketlere tahsis edilmiştir, edu.tr ise üniversiteler tarafından kullanılmaktadır. Alan adı uzantılarını aşağıdaki listede detaylı biçimde görebilirsiniz. Firmalarımızın www.firmaismi.com.tr gibi bir alan adı alabilmeleri için aynı isimde şirket sahibi olmalıdırlar. Bu mecburiyet devlet tarafından şirketlerin haklarını korumak için konulmuştur.

          Bizce. com.tr’nin ayrı bir önemi daha vardır. Bilindiği üzere com.tr uzantılı bir alan adını, aynı ada kurulmuş bir şirket sahibi olmayan şahıslar alamamaktadır, bu sebepten dolayı sayfayı ziyaret eden kişi şunu anlar; "Burası bir şirket". Sadece. com uzantılı alan adları içinse, bir sınırlama yoktur, eğer alan adı kullanılmıyorsa, ilk başvuran kişi tarafından satın alınabilir.

Uluslararası Alan Adları

com - Ticari faaliyet gösteren şirketlere aittir.
gov - Devlet teşkilatları ve kamuya aittir.
edu - Eğitim ve öğretim kurumlarına aittir.
gen - Kişisel siteler için verilir.
net - İnternet servis sağlayıcılarına aittir.
org - Vakıf, dernek, oda ve sivil toplum örgütlerine aittir.
mil - Askeri kuruluşlara aittir.
int - Uluslararası kuruluşlara aittir.

(Tescil ettirmek için herhangi bir belgeye gerek yoktur)

Yerli Alan Adı Tescilleri

www.isim.com.tr (Firmalar içindir, ticaret sicil belgesi istenmektedir)
www.isim.net.tr (İnternet ve network firmaları içindir, ticaret sicil belgesi gereklidir)
www.isim.gen.tr (Genel kullanım içindir, belge istenmemektedir)
www.isim.nom.tr (Kişisel kullanım içindir, belge istenmemektedir)
www.isim.org.tr (Vakıf, dernek, partiler içindir, belge istenmektedir)
www.isim.gov.tr (Devlet kuruluşları içindir, belge istenmektedir)
www.isim.edu.tr (Üniversiteler içindir, belge istenmektedir)
www.isim.k12.tr (Okullar içindir, belge istenmektedir)

          Internet e bağlanmak için son dönemlerde daha gelişmiş sistemler bize sunulurken en yaygın bağlantı usulü 56k modem dediğimiz modemlerle yapılan ve 800 lü hatlar üzerinden sağlanan bağlanmalardır. Biz Internet e normal telefon hatları üzerinden bağlanırsak bağlantı ücreti normal telefon hattı ücreti olur ve pahalıya gelir. İkinci bir bağlantı ise PTT nin 145 ve 146 lı hatları ile yapılan bağlantılardır. 800 lü hatlara yakın bir ücretlendirme ile kullanıcılar ücretlendirilir. İnternete bir başka bağlantı ise ADSL dediğimiz geniş band Internet bağlantılarıdır ki bu bağlantılar son yıllarda çok büyük bir gelişme göstermiş ve çokta yaygın bir hale gelmiştir.

            Son zamanlarda en önemli internete bağlanma yolu hızlı internet dediğimiz ADSL ile yapılan bağlantıdır ki yurdumuzda da çok yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Bağlantı hızına ve bağlantı süresine göre ücreti değişmektedir. Hız ve veri miktarına bağlı olarak fiyatta artmaktadır. Özellikle limitli kullanım öğrenciler arasında yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. En büyük avantajı dialer dediğimiz gizli bağlantı ve paralı sitelere karşı bizi koruması ve aylık sabit bir ücretinin olmasıdır. Yanlız limitli kullanıcılar için limit aşımında üste fiyat farkı uygulanmaktadır. Limiti aşmamaya dikkat etmeliyiz şart. Limit aşımı tehlikesine karşı sık sık Telekom sitesinden download kontrolü yapılarak veya değişik programlar kullanılarak limit aşılmamaya gayret edilir.

Internet bize dünyayı ve her tür bilgiyi açma konusunda en kısa yol olurken bilgisayarımızın internete bağlanabilmesi için öncelikle bir bilgisayar, bir modem, bir telefon hattı bir de servis sağlayıcımız olması gerekiyor.

Bilgisayarımıza bağlı olan telefon hattı bize servis sağlayıcımız aracılığı ile internetin kapılarını açacaktır. Bilgisayarımızda İE,Netscape ,Opera vs..gibi tarayıcılardan mutlaka bir tane bulunmalı , bu tarayıcı ile internete bağlan komutunu verdiğimizde eğer 56k modem ile internete bağlanıyorsak, ilk önce kulağımıza karışık sesler gelecektir bu karşılıklı  iki modemin birbirini tanıdığı ve çalışmaya başladığının işaretidir. Eğer ses gelmezse modem birbirini tanımamıştır veya bağlantı sağlanamamıştır demektir. O vakit modem ayarlarımızı yeniden gözden geçirmemiz gerekir. ADSL bağlantısında ise ADSL ayarlarının tam ve düzgün yapılması ile bağlantı gerçekleşir. Zaten yetkili servisler ve servis sağlayıcılar bize gerekli desteği mutlaka sağlarlar. Bağlantı kurulup giriş sayfamız açılacaktır. Bu pencerenin sağ alt köşesinde sürekli yanıp sönen iki monitör göreceğiz, Bu monitörlerin öndeki bizim bilgisayarımızı, arkadaki ise bağlı olduğumuz ana bilgisayarı gösterir.

Karşılıklı olarak bilgi akışı devam ettikçe monitörlerdeki ışık yanıp sönmeleri devam edecektir. Bilgisayarımız açılınca karşımıza açılan sayfa genelde servis sağlayıcımızın ana sayfası olur. Tabi ki kullanım yönünde belli bir seviyeye gelince bu ayarlarımızı istediğimiz gibi değiştirme yeteneğini de kazanmış olacağız. Şimdi açılan sayfaya dikkatlice bakalım ve oradaki araç çubuklarını ve görevlerini tanımaya çalışalım.

Bu pencere Internet sayfamızın tam görünümüdür. Sayfanın üstünde, altında, yanda, çeşitli görevleri olan araç çubuklarını görüyoruz. Şayet sayfayı tam olarak görmek istiyorsak yapmamız gereken işlem “Görünüm/Tam Ekran” seçeneklerini tıklamaktır. Bu daha sonra yapacağımız bir işlemdir. Şimdi burada bulunan araç çubuklarını tek tek açıklamaya ve tanımaya başlayalım.

Burada sayfanın sağında daha önce tanıdığımız kaydırma çubuğu ve sayfanın sol yanında daha önce ziyaret ettiğimiz web siteleri ile arama motoru mevcuttur. Daha önce ziyaret ettiğimiz sayfaları düzenleme ayarını da yine kendi istediğimiz şekilde düzenleyebiliriz. Daha önce ziyaret ettiğimiz sayfaları neye göre istiyorsak ziyaret tarihi , büyüklük , v.s….ona göre tıklar listeleriz.

                        İnternette açılan sayfaya bir bakalım ve menüleri görevleri ile tanımaya çalışalım. Internet Explorer açılınca karşımıza yukarıdaki gibi bir sayfa çıkacaktır. Bu sayfadaki araç çubuklarını ve menüleri aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi tanımaya çalışalım:

Dosya: Dosya menusunun bizim en fazla kullanacağımız bölümü:

Farklı kaydet: Bir web sayfası ilgimizi çekmiş veya bizim için önemli bilgeleri içerebilir. Bu bilgileri istediğimiz zaman internete girmeden tekrar inceleyebiliriz. Bunun için sayfayı kaydetmeliyiz. Kaydetmek için kullanacağımız menü “Farklı kaydet” menusudur. Kayıt komutunu tıkla ,kayıt yerini seç,kaydet işlem gerçekleşir.

Yazdır: İstediğimiz sayfayı yazıcıdan almamızı sağlar. Fakat buradaki yazdırma işlemi sayfadaki tüm verileri kapsadığı için pek tercih edilmez. Çünkü sayfadaki resim ve yazıların tümünü kapsaması nedeniyle kartuşumuzu erken bitirir.

Gönder: Sayfamızı e_posta yoluyla bir başkasına göndermemizi sağlar.

            Dosya menusunda bizim kullanacağımız bir başka ve en önemli menü “Çevrim Dışı Kullan” menusudur. Bu menü sayesinde gezdiğimiz web sayfalarını 20 gün boyunca veya tespit ettiğimiz süre zarfında internete girmeden de ziyaret edebiliriz.

Bunun için yapmamız gereken İnternete girmeden “Dosya/Çevrim Dışı Çalış” komutunu tıklayıp, aktif hale getirmektir. İnternette gezdiğimiz sayfaları (Eğer sayfa tam olarak açılmışsa) silmezsek bu sayfalar azami 20 gün süre ile bilgisayarımız tarafından saklanır.(Şayet kullandığımız sistem XP ise bu süre istenildiği kadar uzatılabilir) Daha sonra da kendiliğinden silinip giderler. Biz sayfalarımızın silinmesini istemiyorsak o vakit herhangi bir yerde açacağımız bir klasöre farklı kaydet komutu ile sayfalarımızı kaydederiz.

Bilgisayarımızda daha önce ziyaret ettiğimiz sayfaların kaç gün saklanması gerektiğini ayarlamak içi gideceğimiz yer “Araçlar/İnternet seçenekleri komutlarının ardından açılan penceredeki ayarlardır. Yalnız bu ayarlar işletim sistemlerinden, işletim sistemlerine farklılık gösterir. Aşağıdaki WinXp de ayarların yapılacağı sayfayı görüyoruz. Bu sayfada isteğimiz ayarları yaparız.

göz atma geçmişi komutu altında bulunan Ayarlar komutunu tıklayalım karşımıza açılan pencereden dosyaların tutulacağı gün sayısını girelim işlem tamamlanmıştır.Ziyaret edilen sayfalar belirtilen gün sayısı kadar bilgisayarımızda kalacaktır.

            Yukarıdaki resimde açılan pencereyi ve ayarların yapılacağı menüleri görüyoruz.

            İkinci menümüz “ Düzen ” menusudur.  Burada kes-kopyala-yapıştır, komutlarından kopyala komutunu kullanmak, bunun için saklamak istediğimiz alan seçilip kopyala komutu ile hafızaya alınır ve yapıştırılacak yere “Yapıştır” komutu ile istenilen bilgi yapıştırılarak saklanabilir. Daha önceki anlattıklarımızdan pek farkı yok.

İkinci bir seçenek sayfada arama seçeneğidir. Bunun için “Düzen/Bu sayfada bul” seçenekleri ardından açılan pencerede “Aranan” penceresine, aradığımız sözcüğü yazıp “Bul” komutunu veririz. Yalnız buradaki bul internette değil açılmış olan sayfada “Bul” dur. Aşağıdaki resimde bu örneğin nasıl kullanıldığını görüyoruz. 

 

Görünüm menusu: Web sayfası görünüm ayarlarını yapmak için kullanacağımız menüdür  

Sayfamızı nasıl görmek istiyoruz, hangi araç çubuklarının ekranda olmasını istiyoruz? Bunun seçimini yaparız.

            Ayrıca ekranda bulunmasını istediğimiz semboller için “Görünüm/Araç çubukları/Özelleştir” seçeneklerini tıklayıp açılan pencereden seçimimizi yaparız.

Yukarıda da gördüğümüz gibi Araç çubuğunda olmasını istediğimiz sembolleri sol taraftan seçip “Ekle” komutunu veririz. Silmek istediğimiz komutu ise sağ taraftaki pencereden seçip,”Kaldır” komutunu tıklarız. Şayet ekranda standart düğmeleri istiyorsak o zamanda  “Sıfırla” komutunu tıklarız.

“Metin boyutu için görünüm/Metin boyutu” seçenekleri ile istediğimiz boyutta açılan sayfaların görüntülenmesini sağlarız.

Şayet tam ekran görüntü istiyorsak “Tam ekran” komutunu tıklarız. Bunun bize avantajı ekranı tam sayfa görmemizdir.

Dil kodlaması ile istediğimiz dillerin kullanılmasını sağlarız. Bilgisayarımız internet Explorer standart olarak kurar fazla yer kaplamaması için bir kısım dosyaları bilgisayara kurmaz. Bu nedenle Rus, Çin, Hint, Arap harfleri ile yazılan sitelere geldiğimizde sorun yaşarız. Eğer bu gibi sorunları yaşamak istemiyorsak o zaman İstediğimiz dilleri bilgisayarımıza kurarak bu sorunu çözeriz.

Dil kodlaması menusu ile bu dillerin seçimini yaparız. Zaten bilgisayarımızda böyle bir siteye girdiğimizde bizden bu dillerin kurulmasını isteyecektir. O zaman Windows CD mizi yanımızda bulundurmalıyız.Kur komutunu verdiğimizde istenen dil karakterlerini içeren dosyalar bilgisayarımıza kurulur.

            Açılan ekranda görülen semboller ve açıklamalarını sırasıyla yapalım:

İnternet Explorer ilk açtığımızda karşımıza açılan sayfadaki araç çubuklarını aşağıda görüyoruz. Bu araç çubukları ve görevlerini öğrenelim: 

1-Sola Browser tuşu: Açılan Internet sayfalarında geriye sola doğru gitmemizi sağlar.

2-Sağa Browser tuşu: Açılan Internet sayfalarında ileriye sağa doğru gitmemizi sağlar.

3-Dur: Yapılan en son işlemi durdurur. Ör: Herhangi bir sayfayı aç komutu verdik fakat sayfa açılmadan iptalini istiyoruz, o vakit tıklamamız gereken komut “dur” komutudur. Zaten mausumuzla üzerine gelince sarı bir yazı ile açıklamasını görürüz.

4-Yenile: Verilen komutu tekrarlar. Ör: Bir sayfa açılması için komut verdik, fakat sayfa yarıya kadar açıldı, o şekilde kaldı. Açılma işlemi veri akışının zayıf olması nedeniyle gerçekleşmiyor , “Yenile” komutu ile işlemi tekrar ettiririz ve sayfanın açılması işlemini gerçekleştirmeye çalışırız.

5-Giriş: İnternete girişimizde açılan sayfanın hangi sayfa olmasını istiyorsak buradan atamasını yaparız. Bu işlem günümüzde çok basitleşmiş oldu, çünkü birçok web sayfası “Açılış sayfası yap” komutu veren başlıklar görüntüler. Bu başlığı tıklayınca otomatik olarak işlem gerçekleşir ve sayfa bizim açılış sayfamız olur.

6-Ara: İnternette arama yapmak için kullandığımız komuttur. Aramak istediğimiz bilgi ne ise onu ara komutu önünde bulunan pencereye yazıp tıklama işlemin ardından arama motoru faaliyete geçip arama işlemini başlatır. Günümüzde tarayıcıların arama motorları yanında aynı işlemi gören birçok arama motoru vardır. Hatta ülkemizde de birçok arama motoru web sitelerinde isteğimize kolayca ulaşmamızı sağlayacak durumdadır. Ör:Google,Altavista,Yahoo,Lycos ..gibi

 7-Sık kullanılanlar: Bu menü bizim için önemli saydığımız web sitelerini tekrar açmak ve kolaylıkla kısa yoldan ulaşmak istediğimizde erişebilmemizi sağlayan menüdür. Bunun için yapmamız gereken sık kullanılanlara ekle komutunu kullanmaktır. Böylelikle istediğimiz site buraya eklenerek daha sonra kolaylıkla ulaşmamıza imkân sağlar.

8-Geçmiş: Daha önce ziyaret ettiğimiz web sayfaları burada saklanır. Çevrim dışı çalış komutu ile bu sayfalara tekrar istediğimiz zaman ulaşabileceğimiz gibi internete bağlandığımızda daha önce açılmış olan sayfalara hızlı bir şekilde erişmemizi de sağlar.

9-  

E-mail: Adı üstünde haberleşme aracımız kullanımını daha sonraki derste anlatacağız.

10-Yazdır: Burada istediğimiz sayfaları doğrudan yazdırabiliriz. Bu yazdırma işleminde sayfada ne varsa yazdırılır. Resim, metin, gif ayrımı yapılmaz o yüzden yazdırma işleminde yazdırılacak sayfanın kendi yazdırma komutu varsa onu kullanmak ya da yazdırmak istediğimiz metni seçip “Kopyala/Yapıştır” komutu ile başka bir sayfaya yapıştırıp oradan yazdırmak yazıcımızın mürekkebinin bitmemesi açısından daha sağlıklı olur.

  

Adres satırı: İnternette gezinirken aradığımız web sitelerine ulaşmak için web adresimizi yazmamız gereken satırdır. Adres satırına adres girerken küçük harfleri kullanmalı ve doğru adres yazmalı. Türkçe de kullanılan (Ç Ş Ü Ö Ğ İ ) gibi karakterleri kullanmamamız gerekir. Bilgisayar neyi yazmışsak onu arayacağı için en küçük bir yazım farklılığı bizi aradığımız adrese değil, değişik adreslere getirecektir.